Waldemar Żurek odwiedził Szwecję. „Szwedzi chcą brać przykład z Polski”
„`html
Aktualnie w Polsce trwa proces wychodzenia z kryzysu praworządności – podkreślił Waldemar Żurek. Wskazał, że Polska dzieli się w tym zakresie doświadczeniami z władzami Szwecji, odpowiadając na trudne pytania oraz podkreślając znaczenie Europy jako wspólnoty prawnej. Zdaniem ministra, Unia Europejska stanowi gwarancję i zabezpieczenie przed zagrożeniami autorytaryzmu.
Wpływ państw wrogich na demokrację
Żurek zwrócił uwagę na znaczące niebezpieczeństwa, przed którymi staje dzisiejszy świat. Zaznaczył, że państwa takie jak Rosja potrafią skutecznie oddziaływać na demokratyczne ustroje, co widoczne jest choćby podczas wyborów w różnych krajach. Przywołał także działania zagranicznych wywiadów, które poprzez media społecznościowe generują dezinformację i powielają ją przy użyciu botów. Minister zauważył, że nawet dojrzałe demokracje mierzą się z tym problemem. Podkreślił, iż celem działań jest przeciwdziałanie tym zagrożeniom przy jednoczesnym zachowaniu wolności obywateli.
Doświadczenia Polski podczas kryzysu praworządności
Podczas seminarium w Sztokholmie zorganizowanego przez działającą od 30 lat organizację International IDEA, Waldemar Żurek przedstawił, w jaki sposób w Polsce doszło do naruszenia praworządności. Minister opisał działania niezależnych sędziów, organizacji społecznych oraz mediów w walce o demokratyczne państwo, a także zwrócił uwagę na błędy popełnione przez stronę demokratyczną.
Wyzwania w odbudowie sądownictwa po roku 2023
Minister odnosząc się do obecnej sytuacji, wskazał na istniejące trudności w procesie uzdrawiania sądownictwa i prokuratury po zmianach z 2023 roku. Podkreślił konieczność balansowania między przestrzeganiem prawa Unii Europejskiej, a normami wynikającymi z polskiej konstytucji. Ilustrował to za pomocą konkretnych przykładów z życia publicznego.
Działania Szwecji na rzecz niezależności sądownictwa
Charlotte Kugelberg, sekretarz stanu w ministerstwie sprawiedliwości Szwecji, w panelu z Dariuszem Mazurem przedstawiła plany mające wzmocnić ochronę niezależności sądownictwa w jej kraju. Wyjaśniła, że Szwedzi nie traktują praworządności jako czegoś oczywistego i podejmują działania prewencyjne, korzystając również z polskich doświadczeń.
Projekty zmian w systemie sądowniczym Szwecji
- Wprowadzenie konstytucyjnego zapisu gwarantującego niezależność sądów
- Ograniczenie wpływu rządu na administrację sądownictwa
- Uregulowanie wieku emerytalnego sędziów w taki sposób, by nie można było go łatwo zmieniać
- Wyznaczenie liczby sędziów w Sądzie Najwyższym oraz uregulowanie zasad odpowiedzialności dyscyplinarnej sędziów
Kugelberg podkreśliła potrzebę współpracy pomiędzy Polską a Szwecją zarówno na poziomie dwustronnym, jak i w ramach Unii Europejskiej.
Dodatkowo wiceministra zwróciła uwagę na niski poziom wiedzy młodych Szwedów na temat praworządności, co wykazały badania przeprowadzone w 2022 roku. Wezwała do intensyfikacji działań edukacyjnych w tej dziedzinie.
Stan demokracji – aktualne tendencje
Podczas swojej wizyty w Sztokholmie minister Żurek spotkał się z tamtejszym kanclerzem sprawiedliwości oraz prokuratorem generalnym, którzy w Szwecji funkcjonują niezależnie od resortu sprawiedliwości. Przypomniał, że również w Polsce planowane jest rozdzielenie tych funkcji.
Według opublikowanego raportu na temat stanu demokracji, w ostatnich pięciu latach odnotowano pogorszenie sytuacji w większości krajów na świecie, a wolność prasy osiągnęła najniższy poziom od półwiecza. Jednocześnie sytuacja w Polsce uległa poprawie, zwłaszcza w zakresie odpolitycznienia mediów publicznych, skuteczności parlamentu oraz przewidywalności egzekwowania prawa. Zauważalna jest także poprawa w obszarze obywatelskich swobód.
„`
