Planowane wcześniej zostało zablokowane decyzją serbskiego rządu w 2022 roku (po masowych protestach społecznych cofnięto wtedy zezwolenia australijsko-brytyjskiemu koncernowi). Jednak w lipcu br. Trybunał Konstytucyjny Serbii otworzył drogę do kontynuacji spornego projektu. Werdykt był jasny – decyzja rządu z 2022 r. o cofnięciu zezwoleń „była niezgodna z konstytucją i prawem”. Rio Tinto dopięło swego i głośno wyrażało zadowolenie. „Rio Tinto z radością przyjęło decyzję sądu, a dyrektor projektu Chad Blewitt stwierdził, że może on stać się aktywem światowej klasy, który będzie można bezpiecznie rozwijać zgodnie ze standardami serbskimi i unijnymi” – informowała AFP.
Rio Tinto zapewniło, że projekt może działać jako „katalizator rozwoju innych gałęzi przemysłu” i spowodować w Serbii teraz i w przyszłości. Serbów te zapewnienia nie przekonały. Po wznowieniu planów realizacji projektu protestujący wyszli na ulice wielu serbskich miast. Od ponad dwóch tygodni codziennie organizowane są protesty przeciwników eksploatacji metalu w różnych miastach Serbii. We wtorek demonstranci zebrali się w Indziji i Sremskiej Mitrovicy na północy kraju oraz w Jagodinie i Kniciu w centralnej Serbii.
Część stowarzyszeń obywatelskich i ekologicznych w Serbii twierdzi, że. Minister zdrowia Serbii Zlatibor Lonczar przedstawił we wtorek zespół ekspertki mający zbadać wpływ planowanej w kraju eksploatacji litu na zdrowie mieszkańców. „Zespół ma zbadać, czy istnieje niekorzystny wpływ ewentualnego wydobycia litu na zdrowie obywateli” – powiedział podczas konferencji prasowej w Belgradzie serbski minister zdrowia.
Minister zapowiedział, że członkowie udadzą się na obszary, gdzie planowane jest wydobycie litu, by rozmawiać z ludźmi i odpowiadać na wszystkie pytania i wątpliwości. Lonczar dodał też, że zespół za pośrednictwem ambasad Serbii będzie zbierać – oraz że ma wsparcie logistyczne ze strony państwa serbskiego.
W 2023 roku wiceprzewodniczący KE Maroš Šefčovič spotkał się z prezydentem Serbii Aleksandarem Vučiciem. „Negocjacje pomiędzy Serbią i Unią Europejską w sprawie z Doliny Jadar na zachodzie kraju dobiegają końca” – donosił wtedy serbski dziennik „Danas”.
Wydobycie w Dolinie Jadar mogłoby obejmować ponad 2 tys. hektarów. Na obszarze występowania litu znajduje się kilkadziesiąt serbskich wsi. Rio Tinto mogłoby rozpocząć wydobycie już w 2028 roku. Serbskie mogłyby zaspokoić lwią część (mowa o obecnym zapotrzebowaniu – w przyszłości, z racji transformacji energetycznej, zapotrzebowanie na lit może być większe).
19 lipca w Belgradzie podpisano protokół ustaleń między UE a Serbią w sprawie strategicznego partnerstwa na rzecz zrównoważonych surowców, łańcuchów produkcji akumulatorów i pojazdów elektrycznych.