Aktywiści zniszczyli dzieło Moneta. Zapadł wyrok sądu
„`html
W czerwcu 2023 roku doszło do nietypowego incydentu z udziałem aktywistek klimatycznych w jednym ze szwedzkich muzeów. Dwie młode kobiety przykleiły dłonie, wcześniej zanurzone w czerwonej farbie, do obrazu „Ogród artysty w Giverny”, który został wypożyczony z paryskiego Musée d’Orsay. Łącznie w tym proteście uczestniczyło sześć osób.
Okoliczności zdarzenia
Działania aktywistów nie spowodowały uszkodzenia samego dzieła – obraz chroniła szyba, która została jedynie pobrudzona. Farba pozostawiła niewielką plamę na ramie, jednak była to jedyna szkoda powstała w wyniku protestu. Sędzia, wydając uniewinniający wyrok, podkreślił, że protestujące osoby nie zamierzały wyrządzić większych szkód niż zabrudzenie łatwej do wyczyszczenia szyby zabezpieczającej.
Motywacja i skutki protestu
Oskarżeni nie poczuwali się do winy i argumentowali swoje zachowanie potrzebą zwrócenia uwagi społeczeństwa na pilny problem kryzysu klimatycznego. Wskazywali także na swoje prawo do protestu. Przedstawiciele Muzeum Narodowego w Szwecji wyrazili obawę, że tego rodzaju incydenty mogą negatywnie wpłynąć na zaufanie partnerów międzynarodowych w kontekście przyszłych wystaw czasowych.
Prawne aspekty decyzji sądu
Uniewinnienie aktywistek nie było odosobnionym przypadkiem. W lipcu 2025 roku szwedzki Sąd Najwyższy w precedensowym orzeczeniu uniewinnił jedenastu aktywistów klimatycznych oskarżonych o blokowanie autostrady E4 w okolicach Sztokholmu w 2023 roku. Sąd uznał, że czasowe zablokowanie drogi w trakcie demonstracji nie jest działaniem równoważnym z sabotażem lub zagrożeniem dla kluczowych interesów społecznych.
Argumentacja dotycząca konstytucyjnych praw
- Sąd wskazał, że prawo do manifestowania oraz wolność słowa są gwarantowane przez szwedzką konstytucję.
- W opinii sądu blokada drogi nie osiągnęła poziomu czynu, który miałby znacząco zaszkodzić społeczeństwu lub jego podstawowym interesom.
Konsekwencje blokady
Trwająca około 20 minut blokada autostrady spowodowała powstanie korków, a także opóźniła przejazd karetki pogotowia jadącej do wypadku. Mimo tych utrudnień, sąd uznał, że działania aktywistów mieściły się w granicach prawa do protestu.
- Akcje klimatyczne w muzeach i w przestrzeni publicznej wzbudzają kontrowersje zarówno wśród opinii publicznej, jak i instytucji kultury.
- Podejście szwedzkiego wymiaru sprawiedliwości wskazuje na istotne znaczenie konstytucyjnych swobód obywatelskich.
- Dyskusje wokół granic prawa do protestu oraz odpowiedzialności aktywistów za skutki społeczne ich działań nabierają nowych wymiarów poprzez kolejne sprawy sądowe.
„`
