Odkrycia dotyczące emocji zwierząt mogą wspierać leczenie zaburzeń u ludzi
„`html
Biografia Prof. Eweliny Knapskiej
Ewelina Knapska, urodzona w 1977 roku, ukończyła Wydział Biologii (2001) oraz Wydział Psychologii (2004) Uniwersytetu Warszawskiego. Doktorat uzyskała w 2006 roku w Instytucie Biologii Doświadczalnej im. M. Nenckiego Polskiej Akademii Nauk, badając funkcjonalną organizację ciała migdałowatego i społeczną komunikację emocji u szczurów.
Staż podoktorski odbyła na Wydziale Psychologii Uniwersytetu Michigan, gdzie zgłębiała neuronalne podstawy wygaszania strachu. W 2013 roku uzyskała habilitację w Instytucie Biologii Doświadczalnej PAN. Od 2012 roku kieruje Laboratorium Neurobiologii Emocji w Instytucie Biologii Doświadczalnej PAN.
Osiągnięcia i Badania
Prof. Ewelina Knapska jest współzałożycielką Centrum Doskonałości BRAINCITY — Centre of Excellence for Neural Plasticity and Brain Disorders. Jej badania łączą neurofizjologię, behawiorystykę i nowoczesne metody obrazowania aktywności neuronów. Prof. Knapska, jako jedna z pierwszych na świecie, opisała zjawisko „emocjonalnego współodczuwania” u zwierząt laboratoryjnych, a także opracowała system Eco-HAB do badań nad spektrum autyzmu i fobiami społecznymi.
Publikacje i Nagrody
Jest członkiem wielu prestiżowych organizacji naukowych, w tym European Molecular Biology Organization (EMBO) i Federation of European Neuroscience Societies (FENS). Do tej pory opublikowała ponad 60 prac naukowych, które były cytowane ponad 3300 razy. Otrzymała wiele wyróżnień, w tym Starting Grant ERC (2016-2022), Nagrodę Prezesa Rady Ministrów (2014) oraz Burgen Scholarship Academia Europaea (2013).
Badania nad emocjami
Grzegorz Jasiński: W 2025 roku, Nagroda FNP w obszarze nauk o życiu i Ziemi została przyznana prof. Ewelinie Knapskiej za odkrycie neuronalnych mechanizmów przekazywania emocji. Profesor Knapska, jak mózg kontroluje emocje?
Prof. Ewelina Knapska: Moje badania koncentrują się na neuronalnych mechanizmach społecznego przekazywania emocji, jak na przykład zarażania się strachem. Do badania tych mechanizmów używamy modeli zwierzęcych, głównie myszy i szczurów.
Techniki badawcze
Dzięki zaawansowanym technikom neurobiologicznym możemy precyzyjnie wpływać na aktywność neuronów, aby zbadać, jak kontrolują one zachowania. Wykorzystujemy genetycznie modyfikowane zwierzęta oraz techniki światłoczułe do aktywacji i hamowania grup neuronów, co pozwala obserwować zmiany w zachowaniu.
Interesuje mnie szczególnie ciało migdałowate, które kontroluje zarówno negatywne, jak i pozytywne emocje. Plastyczność synaptyczna, którą badamy, jest kluczowa w procesie uczenia się i adaptacji. Zaburzenia w tych mechanizmach mogą prowadzić do różnych chorób, takich jak depresja czy autyzm.
Eco-HAB i badania społeczne
Nasz system Eco-HAB to innowacyjne narzędzie do badania zachowań społecznych myszy, które pozwala monitorować interakcje społeczne i hierarchię w grupach. Jest to narzędzie, które pozwala na lepsze zrozumienie, jak mózg kontroluje zachowania społeczne i jak można je wykorzystać w modelowaniu ludzkich zachowań.
Naszym celem jest identyfikacja miejsc w mózgu, które mogłyby być celami terapeutycznymi, aby opracować efektywne metody leczenia zaburzeń, takich jak depresja. Badania te mają na celu wykorzystanie modeli gryzoni do opracowania terapii stosowanych u ludzi, co daje nadzieję na nowe rozwiązania w leczeniu chorób psychicznych.
Serdecznie dziękuję za rozmowę i mam nadzieję na kolejne kontakty w przyszłości.
„`
